Frogtoon Müzik

Machengoidi by Ali Farka Touré

Sanatçı biyografisi Ali Farka Touré

Ben Öyle Bir Eşeğim Ki Kimse Üzerime Binemez
Ali İbrahim Mali’nin Kuzeybatısında Nijer Nehrinin Kıyısında Kanau Köyünde Doğar. Kendisinden Önce Ailesi Dokuz Çocuğunu Kaybetmiştir. Dünyaya Onuncu Çocuk Olarak Gelen Ali İbrahim Daha Önce Ölen Dokuz Kardeşinin Aksine Hayatta Kalır. Afrika’da Eğer Ailenin Daha Önce Kaybettiği Bebeği Varsa Doğan Çocuğa Garip Bir Lakap Takma Geleneği Vardır. Ailesi Ali’nin Inatla Bu Dünyaya Bağlanmasına Karşın Ona Gücü Ve Kararlılığı Temsilen Eşek Manasına Gelen “Farka” Lakabını Takarlar. Sonrasında Ali Farka Toure “Farka” Nın Hikayesini Anlatırken “Ben Öyle Bir Eşeğim Ki Kimse Üzerime Binemez” Diyecektir. Taksi Şoförlüğünden Çiftçiliğe.. Daha Bebek Yaşta Fransız Ordusunda Görev Yapan Babasını Kaybeden Ali Farka Toure Ailesiyle Birlikte Hayatının Geri Kalan Kısmını Geçireceği Timbuktu’ya Yakın Niafunke Köyüne Taşınır. Hayatını Çiftçilik Ve Balıkçılıkla Kazanan Niafuke Elektrikten Yoksun Nehirden Gelen Soğuk Esintileriyle Yirmi Bin Kadar Insanın Yaşadığı Bir Köydür.
İleride O Köyün En Tanınmış Ismi Olacak Nehrin Çocuğu Ali Farka Toure Kendisini Bir Müzisyen Olarak Değil Bir Çiftçi Olarak Tanımlar. Afrika’da Müzik Babadan Oğla Geçen Bir Uğraş Olmakla Birlikte Yalnızca Belirli Bir Sınıfa Ait Bir Olgudur. Soylu Bir Ailen Gelen Toure’nin Ise Müzikle Ilgilenmesi Böyle Bir Geçmişe Sahip Olmayan Ailesi Tarafından Hoş Karşılanmaz. Ailesinden Destek Bulamasa Da Azmi Ve Özgür Ruhu Sayesinde Oniki Yaşında Ilk Müzik Aleti Olan Tek Telli Bir Afrika Gitarıyla Gurkel Djerkel ’le Tanışır. Bir Okul Eğitimi Almayan Ali’nin Çocukluğu Çiftçilikle Terzi Çıraklığıyla Geçer. Nehrin Kıyısında Gerçekleşen Ruh Çıkarma Törenlerinde Saatlerce Çalınan Müziği Dinleyen AFT Enstrümanlarla Olan Ilişkisini Njarka Tek Telli Viyolin Ve Ngoni Dört Telli Bir Kopuz Ile Pekiştirir.
Kendisinde De Ruhsal Güçleri Olduğuna Inanan Ali Bu Konuda En Çok Babaannesi Kounandi Samba’dan Etkilenir. Onun Ölmesiyle Beraber Bu Konu Da Kapanır. “İslam’dan Dolayı Bu Tip Şeyler Üzerinde Ruhlarla Iletişim Daha Fazla Pratik Yapmak Istemedim. Bu Ruhlar Iyi Veya Kötü Olabilir Ben Sadece Şarkı Söylüyorum. Ama O Bizim Kültürümüz Göz Ardı Edemeyiz.”
Ali Farka Toure Gençliğine Doğru Yol Alırken Çalıştığı Işlerin Sayısı Da Artar. Taksi Şoförlüğü Araba Tamirciliği Ambulans Şoförlüğü… Bir Yandan Çalışırken Bir Yandan Da Törenlerde Küçük Gruplarla Beraber Veya Bir Şarkıcıya Eşlik Ederek Müziğe Devam Etmektedir. Zamanla Maliye Ait 7 Farklı Dili Öğrenen Ali Çok Geniş Bir Repertuara Sahip Olur. Yine Bir Gezisi Esnasında Gitarist Keita Fodeba’nın Bir Gösterisine Şahit Olur. Gitarist Olmaya Yemin Ettiğim Gün Işte O Gündür Diyor Ali Farka Toure. Gitarı Hakkında Hiçbir Şey Bilmiyordum Ancak Bu Müziği Bizim Tekniğimize Çevirebileceğimden Hiç Şüphem Yoktu. Ödünç Aldığı Gitarlarla Işte Bu “tercüme” Işine Başlar Ve Başarılı Olur. Zaman Zaman Karşılaştığı Tek Problem Ise Bu 6 Telli Çalgıyı Tek Telli Çalgısına Oranla Mutlu Etmenin Biraz Daha Zor Olmasıdır. Bu Çalışmalar Esnasında Enstrüman Listesine Perküsyon Davullar Ve Akordiyonu Da Ekler. 1960’da Mali’nin Bağımsızlığını Kazanmasıyla Birlikte Başka Modibo Keita Müziği Ve Sanatçıları Destekleyen Kültürel Reformlarda Bulunur. 1962’den Itibaren AFT 117 Kişiden Oluşan Niafunke Tiyatro Topluluğu Ile Birlikte Çalmaya Başlar. 1968’de Sofya’da Yapılan Uluslararası Sanat Festivali’ne Katılarak Ilk Defa Yurt Dışına Çıkmış Olur. Sofya Turu Ali’nin Ilk Gitarına Da Sahip Olmasını Sağlar Tarih 21 Nisan 1968’i Gösterirken. Onlar Bir Ağacın Yaprağı Ve Dalları Ben Ise Kökleri Ve Gövdesiyim 1968’de Bir Arkadaşı Tarafından Dinletilen James Brown Otis Redding Wilson Pickett Jimmy Smith And Albert King Müzikleri Içinde En Çok John Lee Hooker Performansı Ilgisini Çeker. “Buradan Alınan Bir Müzik” Ve İngilizce. 1970’de Başkent Bamako’ya Giderek Ulusal Mali Radyosu’nda Ses Teknisyeni Olarak Çalışmaya Başlar. 1973’e Kadar Aynı Zamanda Radyo Orkestrasında Çalar Ve Bu Sayede Eşsiz Gitar Yorumunu Bir Çok Radyo Yayınıyla Kitlelere Duyurur. Hatta Bu Kayıtlardan Bazılarını Bir Arkadaşının Tavsiyesiyle Paris’teki Son Afric Plak Şirketine Gönderir. Ve Aylar Sonra Ali Farka Toure’nin Gitarı Ve Sesiyle Katıldığı Ilk Albümü Nassourou Sarre’nin Ngoni Eşliğiyle Birlikte Çıkar. Bamako’da Teybe Kaydettiği Müziğini Paris’e Göndererek 7 Albümü Daha Yayınlnır. Sonrasında Bu Albümlerden Seçtiği Parçalar “Radio Mali” Albümünde Toplanacaktır.
70lerde Ali Mali’de Müthiş Bir Üne Kavuşur. Tüm Ticari Tekliflere Rağmen Kendisini Geleneksel Müziğine Adayan Ali Dostluktan Barıştan Sevgiden Topraktan Cümlelerini Okumaya Devam Eder.
İlk Grammy... 1986 Yılına Gelindiğinde Radyo Mali’de Kaydettiği Eserlerden Bazıları 2004 Yılında World Circuit Tarafından Red And Green Ismiyle Tekrar Yayımlanan Londra’daki Radyo Programcılarının Dikkatini Çeker. World Circuit’ten Anne Hunt Bu Gizemli Adamla Tanışmak Için Bamako’ya Gider. 4 Yıl Öncesinde Bu Şehirden Ayrılan AFT Bir Ziyaret Için Burada Bulunduğu Sırada Gerçekleşen Görüşme Sonrasında İngiltere’de Bir Performans Sergilemesi Için Davet Alır. 19 Sene Sonrasında Gelen Bu Teklif Sonrasında Müziğinden Emin Olan Ali Farka Toure’nin Ismi Tüm Dünyada Konuşulmaya Başlar. Ardından Avrupa Amerika Kanada Brezilya Ve Japonya Turları Gelir. ‘The River’ ‘The Source’ Ve Los Angeles’ta Amerikalı Gitar Üstadı Ry Cooder Ile Birlikte Çıkardığı ‘Talking Timbuktu’ Albümleri Bu Dönemde Çıkar. En Popüler Albümü Olan ‘Talking Timbuktu’’da “çöl Blues” Tarzını Rock Temaları Ile Harmanlar Ve Inanılmaz Olumlu Kritiklerle Karşılanır. Ali Farka Toure Bu Albümle Grammy Ödülü Kazanır Ve Kendisini Bir Anda Dünya Medyasının Önünde Bulur.
Kazandığı Uluslararası Bu Üne Rağmen Ali Çiftliğinden Ayrılmaya Çok Isteksizdir. Bunun Üzerine W.Circuit Niafunké’ye Gelerek Terk Edilmiş Bir Ziraat Okulunda Jeneratörlerle Çalışan Bir Stüdyo Kurar. Böylece Tüm Gün Normal Yaşantısından Kopmayan AFT Akşamları Da Müzisyen Kimliğine Bürünür. Bu Organizasyon 1999 Yılında Niafunké Albümünü Ortaya Çıkarır. Belediye Başkanı Ali Farka Toure
2004 Yılında Niafunké’nin Belediye Başkanı Olan Ali’nin Artık Tüm Hayatı Ailesi Ve Yaşadığı Bölgeyi Daha Iyiye Götürmek Üzerine Kuruludur. Nijer Kıyılarından Başlayan Blues Tarihi Konulu Martin Scorcese’nin Yönettiği Feel Like Going Home’ Belgeseline Katılan AFT Tekrar Müzik Yapabilmek Için Bir Ilham Aramaktadır. Geleneksel Müziğini Sonraki Nesillere Aktarma Düşüncesi Ali’ye Bir Ilham Olur Ve Sonu Gelmeyen Konser Taleplerine 2004 Yılında Fransa Konseriyle Ilk Cevabı Verir. Bunu Mali’nin En Usta Kora 21 Telli Arp Sanatçısı OlanToumani Diabaté’nin Konuk Olarak Yer Aldığı Brüksel Konseri Izler. Hotel Mandé Kayıtları
Konserleriyle Biten Bu Uzun Sessizlik Sonrası 2005 Yılında Toumani Diabaté Ile Başkent Bamako’da “In The Heart Of The Moon” Adlı Albümü Kaydeder. Bu Albümün Bir Özelliği Ise Niafunke’de Olduğu Gibi Seyyar Stüdyoda Doğaçlama Olarak Kaydedilmesidir. Hotel Mandé’nin Bir Odasında Gerçekleşen Bu Kayıtların Sadece Bir Tanesinda Dışarıda Başlayan Yağmur Fırtınasından Gelen Seslerin Kayda Girmesini Engelleyici Ekipmanın Bulunmamasından Dolayı Tekrar Kaydedilmek Zorunda Kalınır. Bu Albümde Ali İbrahim Ve Toumani Diabaté’ye Piyano Ve Gitarda Ry Cooder Basta Sekou Kante Ve Cachaito Lopez Vurmalı Çalgılarda Joachim Cooder Ve Olalekan Babalola Katkıda Bulunur. İkinci Grammy “In The Heart Of The Moon” Ile Gelir. Avrupa’da Verdiği Zincir Konserler Sırasında Sanatçı Kemik Kanseri Olduğunu Öğrenir. Son Albümün Ilk Cümlesi Bismillah
Hastalığı Ilerleyen Ve Öleceği Kesinleşen Sanatçı En Son Albümünü Hiç Ara Vermeden Kaydetmeye Koyulur. “Savane” Adlı Albüm AFT’nin Ölümünden Birkaç Hafta Önce Tamamlanır Ve 2006 Haziran’ında World Circuit Etiketi Ile Yayınlanır. Saf Ve Derin Blues Temalarını Içeren Albüm Ali Farka Toure Tarafından “en Iyi Albümüm" Olarak Nitelendirilmiştir. Ölüme Yaklaşan Ve Kendini Her Daim Bir Çiftçi Olarak Tanıtan Ali Farka Toure'nin Sol Albümünün Ilk Parçası Erdi Besmele Ve Allah'a Hamdını Yinelediği "Elhamdulillahi Rabbil Alemin" Cümlesiyle Başlamaktadır. 7 Mart 2006 Tarihinde 67 Yaşında Hayata Gözlerini Yuman Afrika’nın En Olağanüstü Çiftçisine Allah'tan Rahmet Diliyoruz...

Machengoidi için Müzik Etiketleri:

BAŞLANGIÇ ALI FARKA TOURÉ
POPÜLER PARÇALAR KARIŞIMLAR ALBÜMLER
Video 1 : 50